Od wielu lat praktycy i naukowcy poszukują jednoznacznych wskaźników oceny stanu zdrowotności lasów. Trwają dyskusje czy wskaźniki globalne czy też w skali lokalnej pozwalają zapobiegać i stanowić profilaktykę w chorobach i defoliacji drzewostanów.
Bardzo istotną rolę w wegetacji roślinności odgrywają oceny intensywności procesów fotosyntezy. Jednym ze współczynników oceny wegetacji roślin, stosowany w rolnictwie i leśnictwie, jest współczynnik NDVI, tzw. „współczynnik zieloności”. Współczynnik ten określany jest na podstawie analizy porównawczej zdjęć satelitarnych w czasie. Wykonanie zdjęć w podczerwieni umożliwia analizy cech roślin charakteryzowanych przez absorpcję fal elektromagnetycznych i ich przepuszczalność. Umożliwia to analizę ich zewnętrznych cech i charakterystyk wegetacji – zawartości chlorofilu, zawartości wody w roślinach, ilości wilgoci w glebie, a także temperatury powierzchni roślin i gleby.
Warto podkreślić, że współczynnik NDVI został wykorzystany do wyznaczania wydzieleń leśnych w drzewostanach świerkowych o słabszej kondycji, narażonych na stres w Beskidach. Badania te i ich wyniki były prezentowane w ramach cyklicznych seminariów w Instytucie Badawczym Leśnictwa. W dniu 17 maja br. dr inż. Marcin Jachym przedstawił prezentację nt. „Ocena stanu zdrowotnego drzewostanów świerkowych Beskidu Śląskiego i Żywieckiego z wykorzystaniem współczynnika wegetacji roślin NDVI”. Prelegent w swym wystąpieniu przedstawił wyniki analiz zdjęć satelitarnych z lat 2009 i 2010, które ilustrowały zmiany w drzewostanach świerkowych nadleśnictw: Bielsko, Ustroń, Wisła, Ujsoły, Jeleśnia i Węgierska Górka. Autor podkreślił istotę powiązania tych danych z warstwą numeryczną oddziałów i wydzieleń oraz bazą tabelaryczną SILP. Szczególnie istotne było powiązanie obrazów satelitarnych z takimi danymi, jak: opis taksacyjny, ilość usuniętego posuszu oraz adresy leśne. Ma to szczególną wartość praktyczną, gdyż pozwala ocenić zmiany fizjologii drzewostanów z dokładnością do wydzielenia, a co więcej, dokładność analiz jest na tyle duża, że każdy piksel obrazu można odnieść do współrzędnych położenia danego punktu w terenie.
Przydatność prowadzonych analiz i wykorzystanie w bieżącej gospodarce leśnej ich wyników podkreślił zabierając głos w dyskusji nadleśniczy Nadleśnictwa Ujsoły Józef Worek. W swej wypowiedzi stwierdził, że aktualny stan lasu i stopień zagrożenia drzewostanów w kierowanym przez Niego nadleśnictwie można było określić na podstawie zdjęć z 2009 r. i 2010 r. Praktycznym wymiarem wykorzystania analizy zdjęć satelitarnych jest ustalenie wykazu drzewostanów i kolejności ich przebudowy do nowego planu urządzenia lasu aktualnie sporządzanego dla nadleśnictwa (aktualny PUL ekspiruje w roku bieżącym). Jednocześnie zwrócił uwagę na to, że w drzewostanach w warunkach górskich dominują ponad 100-letnie drzewostany, a ich średni wiek w Nadleśnictwie Ujsoły wynosi 78 lat. Stąd też wyprzedzająco na podstawie wyników zdjęć satelitarnych można wykonać zabiegi wyprzedzający także w drzewostanach 70-letnich, które ograniczą negatywne skutki zamierania lasów.
“Trybuna Leśnika” nr 6/2012 